Pankreas Kanseri

Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreas kanseri, pankreasın hücrelerinde başlayan ve genellikle geç teşhis edildiğinde agresif seyreden bir kanser türüdür. Pankreas, karın boşluğunda yer alan, sindirim enzimlerini ve kan şekerini düzenleyen hormonları üreten bir organdır. Pankreas kanseri genellikle pankreasın baş kısmında başlar ve hızlı bir şekilde yayılma potansiyeline sahiptir.

Epidemioloji ve Görülme Sıklığı

• Dünya Genelinde: Pankreas kanseri, kansere bağlı ölümler arasında ilk sıralarda yer alır. Her yıl yaklaşık 495.000 yeni vaka teşhis edilmektedir.

• Türkiye'deki Durum: Türkiye'de pankreas kanseri, hem erkeklerde hem de kadınlarda ilk 10 kanser türü arasında yer alır. Görülme sıklığı artmaktadır.

• Yaş ve Cinsiyet: Genellikle 50 yaş üzerinde teşhis edilir ve erkeklerde biraz daha yaygındır.

Risk Faktörleri

Pankreas kanseri gelişme riskini artıran bazı faktörler şunlardır:

1. Sigara Kullanımı:
   
   

   • Sigara içmek pankreas kanseri riskini yaklaşık iki kat artırır.

2. Obezite ve Fazla Kilo:
   
   

   • Fazla kilo, pankreas kanseri riskini artıran önemli bir faktördür.

3. Genetik Faktörler:
   
   

   • Ailede pankreas kanseri öyküsü olan bireylerde risk artar.

   • BRCA1 ve BRCA2 mutasyonları, Lynch sendromu gibi genetik bozukluklar risk faktörlerindendir.

4. Kronik Pankreatit:
   
   

   • Uzun süreli pankreas iltihabı (özellikle alkol kullanımına bağlı) risk faktörüdür.

5. Diyabet:
   
   

   • Tip 2 diyabet hastalarında pankreas kanseri riski artabilir.

6. Yaş ve Cinsiyet:
   
   

   • İleri yaş ve erkek cinsiyet pankreas kanseri gelişme riskini artırır.

Belirtiler

Pankreas kanseri erken evrede belirti göstermeyebilir. Ancak hastalık ilerledikçe şu belirtiler görülebilir:

• Karın ve Sırt Ağrısı: Karın üst bölgesinde başlayan ve sırta yayılan ağrı.

• Sarılık: Gözlerin ve cildin sararması, genellikle pankreas başındaki tümörün safra kanalını tıkaması nedeniyle oluşur.

• İştahsızlık ve Kilo Kaybı: Açıklanamayan iştahsızlık ve hızlı kilo kaybı.

• Bulantı ve Kusma: Sindirim sisteminin etkilenmesi nedeniyle görülebilir.

• Koyu Renkli İdrar ve Açık Renkli Dışkı: Safra akışının engellenmesiyle ortaya çıkar.

• Halsizlik: Enerji kaybı ve yorgunluk hissi.

Pankreas Kanseri Türleri

Pankreas kanseri, kaynağına göre iki ana gruba ayrılır:

1. Ekzokrin Pankreas Kanserleri:
   
   

   • Pankreasın sindirim enzimlerini üreten hücrelerinden kaynaklanır.

   • Duktal Adenokarsinom: Pankreas kanserlerinin %90’ından fazlasını oluşturur.

2. Endokrin (Nöroendokrin) Pankreas Tümörleri:
   
   

   • Hormon üreten hücrelerden kaynaklanır ve genellikle daha yavaş büyür.

   • Fonksiyonel Tümörler: Hormon üretir (örneğin, insülinoma, gastrinoma).

   • Non-fonksiyonel Tümörler: Hormon üretmez.

Tedavi Seçenekleri

Pankreas kanseri tedavisi, hastalığın evresine, tümörün yerleşimine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir.

1. Cerrahi:

• Whipple Prosedürü (Pankreatikoduodenektomi): Pankreas başındaki tümörlerde kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Pankreasın bir kısmı, safra kanalı, duodenum (onikiparmak bağırsağı) ve mide bir kısmı çıkarılır.

• Distal Pankreatektomi: Pankreasın kuyruk kısmındaki tümörlerin çıkarılması.

• Total Pankreatektomi: Tüm pankreasın çıkarılması.

2. Kemoterapi:

• Kanser hücrelerini yok etmek veya büyümelerini durdurmak için kullanılır. Genellikle cerrahi öncesi (neoadjuvan) veya cerrahi sonrası (adjuvan) uygulanır.

• Gemcitabin ve FOLFIRINOX gibi kemoterapi rejimleri pankreas kanserinde yaygın olarak kullanılır.

3. Radyoterapi:

• Tümörü küçültmek veya semptomları hafifletmek için kullanılabilir.

4. Hedefe Yönelik Tedaviler:

• Kanser hücrelerindeki spesifik genetik değişikliklere yönelik ilaçlarla tedavi yapılır.

5. İmmünoterapi:

• Bağışıklık sistemini aktive ederek kanserle savaşmaya yardımcı olur. Özellikle genetik mutasyonu olan bazı hastalarda etkili olabilir.

Pankreas Kanserinden Korunma ve Erken Tanı

• Sigara ve Alkol Kullanımını Bırakın: Bu alışkanlıklar pankreas kanseri riskini artırır.

• Dengeli Beslenme ve Egzersiz: Sağlıklı bir diyet ve düzenli fiziksel aktivite, obeziteyi önleyerek riski azaltabilir.

• Diyabet ve Kronik Pankreatiti Yönetin: Diyabet ve pankreatit hastaları düzenli kontroller yaptırmalıdır.

• Aile Öyküsü Olanlar İçin Genetik Testler: Ailede pankreas kanseri olan bireyler genetik danışmanlık alabilir.

Sonuç

Pankreas kanseri, erken teşhis edildiğinde tedavi şansı artan, ancak genellikle geç dönemde belirti veren bir hastalıktır. Karın ağrısı, kilo kaybı veya sarılık gibi belirtiler fark edildiğinde hemen bir uzmana başvurmak önemlidir. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve düzenli sağlık kontrolleri, pankreas kanseri riskini azaltmada önemli bir rol oynar.