Tiroid Kanseri

Tiroid Kanseri Nedir?
Tiroid kanseri, boynun ön kısmında yer alan ve metabolizmayı kontrol eden hormonlar üreten tiroid bezinde başlayan bir kanser türüdür. Tiroid kanseri, genellikle yavaş büyür ve erken teşhis edildiğinde tedavi şansı yüksektir. Tiroid kanserlerinin çoğu iyi seyirli olmasına rağmen, bazı türleri daha agresif olabilir.

Epidemioloji ve Görülme Sıklığı

• Dünya Genelinde: Tiroid kanseri, tüm kanserlerin yaklaşık %1’ini oluşturur ve kadınlarda erkeklere göre 2-3 kat daha sık görülür.

• Türkiye'deki Durum: Türkiye’de tiroid kanseri, kadınlarda en sık görülen 5 kanser türü arasında yer alır.

• Yaş ve Risk: En sık 30-50 yaş arasında teşhis edilir, ancak her yaşta görülebilir. Kadınlarda daha yaygındır.

Risk Faktörleri

Tiroid kanseri gelişiminde rol oynayan bazı faktörler şunlardır:

1. Cinsiyet ve Yaş:
   
   

   • Kadınlarda ve 30-50 yaş grubunda daha sık görülür.

2. Aile Öyküsü:
   
   

   • Ailede tiroid kanseri veya diğer endokrin tümör öyküsü olan bireylerde risk daha yüksektir. Özellikle medüller tiroid kanseri ile ilişkili genetik mutasyonlar (RET proto-onkogen mutasyonu) önemli bir risk faktörüdür.

3. Radyasyon Maruziyeti:
   
   

   • Çocukluk döneminde baş ve boyun bölgesine uygulanan radyasyon tedavisi veya çevresel radyasyona maruz kalma riski artırır.

4. İyot Eksikliği veya Fazlalığı:
   
   

   • İyot eksikliği tiroid nodüllerine yol açabilir, ancak aşırı iyot tüketimi de risk faktörü olabilir.

5. Tiroid Nodülleri:
   
   

   • Çoğu tiroid nodülü iyi huylu olsa da, bazı nodüller kansere dönüşebilir.

6. Kronik Tiroid Hastalıkları:
   
   

   • Hashimoto tiroiditi gibi kronik tiroid hastalıkları bazı tiroid kanseri türlerinde riski artırabilir.

Belirtiler

Tiroid kanseri genellikle erken evrede belirti vermeyebilir. Ancak tümör büyüdükçe şu belirtiler ortaya çıkabilir:

• Boyunda Kitle veya Şişlik: En yaygın görülen belirtidir. Genellikle ağrısızdır.

• Ses Kısıklığı: Tümörün ses tellerine baskı yapması sonucu oluşabilir.

• Yutkunma veya Nefes Alma Güçlüğü: Tümör, yemek borusu veya soluk borusuna baskı yapabilir.

• Lenf Düğümü Şişliği: Boyundaki lenf düğümlerinde büyüme görülebilir.

• Boğazda Rahatsızlık Hissi: Sürekli boğazda dolgunluk veya rahatsızlık hissi.

Tiroid Kanseri Türleri

Tiroid kanseri, hücre tipine ve biyolojik davranışına göre dört ana gruba ayrılır:

1. Papiller Tiroid Kanseri:
   
   

   • En sık görülen türdür (%80-85). Yavaş büyür ve genellikle iyi seyirlidir. Lenf düğümlerine yayılabilir, ancak tedaviye iyi yanıt verir.

2. Folliküler Tiroid Kanseri:
   
   

   • Tiroid kanserlerinin %10-15’ini oluşturur. Kan yoluyla yayılma (örneğin kemik veya akciğerlere) eğilimi vardır.

3. Medüller Tiroid Kanseri:
   
   

   • Daha nadir görülen bir türdür (%3-5). Kalıtsal olabilir ve genellikle RET proto-onkogen mutasyonu ile ilişkilidir.

4. Anaplastik Tiroid Kanseri:
   
   

   • En nadir (%1-2) ancak en agresif tiroid kanseri türüdür. Genellikle ileri yaşlarda görülür ve hızlı yayılım gösterir.

Tedavi Seçenekleri

Tiroid kanseri tedavisi, kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna göre belirlenir:

1. Cerrahi:

• Total Tiroidektomi: Tiroid bezinin tamamen çıkarılması.

• Lobektomi: Tiroidin sadece kanserli lobunun çıkarılması.

• Lenf Düğümü Diseksiyonu: Kanserin lenf düğümlerine yayılmış olması durumunda uygulanır.

2. Radyonüklid Tedavi (Radyoaktif İyot - RAI):

• Özellikle papiller ve folliküler tiroid kanserlerinde yaygın olarak kullanılır. Cerrahiden sonra kalan kanser hücrelerini yok etmek için uygulanır.

3. Hormon Tedavisi:

• Tiroid hormon replasman tedavisi, kanserin nüks riskini azaltmak ve vücudun metabolizmasını düzenlemek için kullanılır.

4. Radyoterapi:

• Medüller ve anaplastik tiroid kanserlerinde, semptomların kontrolü için uygulanabilir.

5. Hedefe Yönelik Tedaviler:

• Medüller veya ileri evre tiroid kanserlerinde, kanser hücrelerindeki genetik değişiklikleri hedef alan ilaçlar (örneğin vandetanib ve cabozantinib) kullanılır.

6. Kemoterapi:

• Anaplastik tiroid kanseri gibi agresif türlerde, semptomları hafifletmek veya tümör büyümesini yavaşlatmak için uygulanabilir.

Tiroid Kanserinden Korunma ve Erken Tanı

• Düzenli Muayene: Tiroid bezinde kitle veya büyüme fark edildiğinde doktora başvurulmalıdır.

• Aile Öyküsü Olanlar İçin Genetik Danışmanlık: Özellikle medüller tiroid kanseri ile ilişkili RET mutasyonu için test yapılabilir.

• Radyasyon Maruziyetinden Kaçınma: Gereksiz radyasyon maruziyeti azaltılmalıdır.

• Sağlıklı Beslenme: Dengeli bir diyet ve yeterli iyot alımı önemlidir.

Sonuç

Tiroid kanseri, erken teşhis ve uygun tedavi ile genellikle başarılı bir şekilde kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Boyunda kitle, ses kısıklığı veya yutma güçlüğü gibi belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir uzmana başvurmak önemlidir. Düzenli sağlık kontrolleri ve farkındalık, tiroid kanserinin erken teşhisinde hayati rol oynar.